Бүгінгі таңда дербес деректерінің таралуы өзекті мәселеге айналуда және қаржылық шығындар мен беделге нұқсан келтіруді қоса алғанда, ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін.

«Дербес деректер және оларды қорғау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес дербес деректерді жинауға, өңдеуге келісім жазбаша, дербес деректерге қолжетімділікті басқарудың мемлекеттік сервисі (бұдан әрі – ДҚБ сервисі), мемлекеттік емес сервис арқылы не келісімді алғанын растауға мүмкіндік беретін өзге де тәсілмен алынуы қажет.

ДҚБ сервисі азаматтардан дербес деректерін жинау және өңдеуге келісім алуға мүміндік беріп қана қоймай, сондай-ақ дербес деректер келісімсіз өңделетін жағдайларда азаматтарға хабарлауға мүмкіндік береді.

ДҚБ сервисі сенім білдірілген бағдарламалық қамтылымның және электрондық өнеркәсіп өнімінің тізіліміне қосылған. Аталған тізілімге қосылу үшін зияткерлік меншікке құқық және ақпараттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестікке сынақ өту сияқты бірқатар талаптарға сәйкес келу керек.

Қазіргі уақытта ДҚБ сервисіне мемлекеттік, квазимемлекеттік, жеке, сондай-ақ барлық екінші деңгейлі банктерді қамтитын 128 ақпараттық жүйе қосылған. Әр ай сайын ДҚБ сервисі арқылы 10 млн-нан астам сұраныс өңделеді. ДҚБ сервисін қолданатын танымал сервистер қатарында екінші деңгейлі банктердің мобильді қосымшаларындағы «Цифрлық құжаттар», жәрдемақы алу үшін мүгедектік санатын растау, банктік қызметтер алу барысында дербес деректер субъектісінің келісімін алу және т.б. жатады.

Осылайша, ДҚБ сервисі мемлекеттік органдар және ұйымдардың ақпараттық жүйелерінде сақталатын дербес деректердің санкцияланбаған қолжетімділіктен қорғауды қамтамасыз етеді.

Заңды тұлғалардың құрылтайшылары мен бенефициарларының дербес деректеріне қол жеткізуге қатысты сұрақтар бизнес-қоғамдастық пен БАҚ тарапынан жиі туындайды. Дербес деректер туралы заңға сәйкес, дербес деректерді азаматтардың келісімінсіз өңдеу жағдайлары қарастырылған. Мысалы, кәсіпкерлік субъектілерінің дербес деректері Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бизнес-әріптестердің тізілімін қалыптастыру үшін дербес деректер пайдаланылуы мүмкін.

Кәсіпкерлік кодекстің 28-бабының 13-бөлігі кәсіпкерлік субъектісінің жалпыға қолжетімді ақпаратына мыналар жатады:

1) дара кәсіпкердің тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) немесе атауы.

2) заңды тұлғаның атауы және тіркелген күні.

3) сәйкестендіру нөмірі.

4) заңды мекенжайы (орналасқан жері).

5) қызмет түрі.

6) басшының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе).

7)өткізілетін мемлекеттік сатып алу және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің сатып алуы бойынша ақпарат.

Маңғыстау облысы Ақтау қаласында Mangystau Hub өңірлік технопаркі іске қосылды. Бүгінде бұл – Astana Hub басқаруындағы 13-ші өңірлік хаб.

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев өңірлік деңгейде инновациялық экожүйені кеңейтудің маңызын «Әділетті Қазақстанның экономикалық бағдары» атты Қазақстан халқына Жолдауында атап өтіп, Astana Hub тәжірибесін кеңінен масштабтау міндетін қойды.

«Өңірлік хабтар аймақтарда IT-саланың дамуына жол ашады. Бұл орталықтар жергілікті стартаптар, кәсіпкерлер мен мамандар үшін білім беру бағдарламаларына, нетворкингке, инвестицияларға және технологиялық ресурстарға қол жеткізуді қамтамасыз ететін катализатор іспеттес. Аймақтарда Digital Nomads және Google Developers Group-пен серіктестікте воркшоптар, олимпиадалар, хакатондар, офлайн және онлайн кездесулер жиі өткізіледі. Бүгінде өңірлік хабтарда 7 мыңнан астам адамның қатысуымен 300-ден астам іс-шара ұйымдастырылды, 70-тен астам компания Astana Hub қатысушысы болды. Біз Mangystau Hub өңірдегі IT-индустрияны дамытудың негізгі алаңына айналатынына сенімдіміз», – деп атап өтті Astana Hub басқарушы директоры Дания Ахметова.

ҚР ЦДИАӨМ, Маңғыстау облысы әкімдігі және Sergek Group қолдауымен Astana Hub халықаралық технопаркі құрған Mangystau Hub-тың негізгі міндеті – жергілікті IT-қауымдастықты дамытып, IT-таланттардың тұрақты ағынын қалыптастыру. Мұнда IT-мамандардың біліктілік деңгейін арттыруға және инновациялық жобалардың дамуын ынталандыруға бағытталған түрлі іс-шаралар, тренингтер мен конференциялар өткізіледі.

Ашылу аясында 8 технологиялық жоба ұсынылды: AMS SYSTEM, qMeta, Mediana Services Limited, Smart EDUS, AGSA, Libsystem.kz, Rebels, Gylym.ai және ЭкоАвтомат.

Бүгінде ҚР ЦДИАӨМ бастамасымен және Astana Hub, әкімдіктер мен жеке серіктестердің қолдауымен еліміздің 12 өңірінде IT-хабтар табысты жұмыс істеп тұр: Abai IT Valley, Kyzylorda Hub, Digital Jetisu, Zhambyl Hub, Oskemen IT Hub, Jaiq Hub, Turkistan IT Hub, Qostanai IT Hub, Aqtobe IT Hub, Aqmola IT Hub, Pavlodar IT Hub, Terrikon Valley. Сондай-ақ 2024 жылы Mangystau Hub-тан басқа Атырау, Шымкент, Қонаев, Жезқазған, Петропавл және Жаңаөзен қалаларында IT-хабтар ашу жоспарланып отыр.

2024 жылы Astana Hub өңірлік IT-хабтарды astanahub.com платформасындағы қолжетімді цифрлық инфрақұрылымдар арқылы қарқынды дамытуды қолға алды. 2023 жылы еліміздің өңірлік хабтарында АКТ саласында 784 іс-шара ұйымдастырылып, оған 25 мыңға жуық адам қатысып, 194 стартап-идея ұсынылды. Сонымен қатар өңірлерде АКТ бойынша 7 форум өткізілді. Бұл 70 компанияның Astana Hub-қа қосылуына және өңірлерде IT-саланы дамытуды ынталандыруға септігін тигізді.

https://astanahub.com/kk/article/mangystau-hub-v-kazakhstane-otkrylsia-eshche-odin-regionalnyi-it-khab

Бүгін Орталық коммуникациялар қызметінің алаңында ЦДИАӨМ өкілдері Қазақстандағы жасанды интеллекттің одан әрі дамуы туралы айтты.

«Жасанды интеллект технологиялық өнімдерге және өнімді басқарудың барлық аспектілеріне терең әсер етеді. Өнімдер мен ұсыныстар менеджерлері үшін жасанды интеллект олардың құндылық ұсыныстарын жақсарту жолында үлкен қадамдар жасауға қалай көмектесетінін зерттеу өте маңызды», - деді Рүстем Биғари, Цифрлық үкіметті қолдау орталығының Бас директоры.

Ұлттық жасанды интеллект платформасының операторы ретінде «ҰАТ» АҚ жасанды интеллект технологияларын дамытуда және Қазақстан экономикасының әртүрлі секторларына біріктіруде орталық рөл атқаратын болады.

Жасанды интеллект платформасы үлгілерді жасауға, біз әзірлеген деректер жиынын сақтауға, сонымен қатар MLOPS құралдары мен есептеу қуатын қамтамасыз етуге арналған. Ұлттық жасанды интеллект платформасы жай ғана технологиялық инфрақұрылым емес, ол Қазақстанға аймақтағы жасанды интеллект саласында жетекші орын алатын инновациялар мен дамудың катализаторы болып табылады.

Қазіргі уақытта AI платформасының архитектурасын құру, оның құрамдас бөліктерін әзірлеу, сынақтан өткізу және құжаттаманы дайындау бойынша белсенді жұмыс жүргізілуде. «ҰАТ» АҚ мемлекетке, бизнеске, ғылымға, білімге жасанды интеллект негізіндегі инновациялық шешімдерді әзірлеу және енгізу үшін AI платформасын ұсынады, бұл процестерді автоматтандыруды дамытуға, мемлекеттік және коммерциялық қызметтердің сапасы мен қолжетімділігін арттыруға ықпал етеді.

«Суперкомпьютер - бұл бейне карта технологиясына негізделген сәл басқа технологияларды пайдаланып жұмыс істейтін серверлік қуат. Олар «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ Деректерді өңдеу орталығында орналасады. Барлық қажетті инфрақұрылым қазірдің өзінде дайындалды. Бұл суперкомпьютер жыл соңына дейін іске қосылады. Бұл суперкомпьютердің қуаты мемлекеттік секторға да, ғылыми ұйымдарға да беріледі. Біз сондай-ақ суперкомпьютерлік сервер сыйымдылығын қамтамасыз ету арқылы стартаптар мен бизнес қауымдастықтарды қолдауды жоспарлап отырмыз. Ұлттық жасанды интеллект платформасы инструменттер жинағы, жаңа өнімдерді, жасанды интеллект көмегімен жаңа жүйелерді құру платформасы ретінде ұсынылады»,- деп атап өтті «ҰАТ» АҚ Басқарма төрағасы Ростислав Коняшкин.

Бұл ретте министрлік сарапшылар қауымдастығымен және Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Парламентаризм институтымен бірлесіп цифрландырудың жетекші қағидаттарын белгілейтін кешенді салалық құжатты әзірлеу жұмыстарын жүргізуде. Цифрлық кодты әзірлеу 2024 жылға арналған Заңнамалық жұмыс жоспарының жобасына енгізілген. Бұл құжат келесі блоктардан тұрады: жалпы ережелер (тұжырымдамалық аппарат, негізгі міндеттер мен қағидаттар, құқықтық қатынастардың субъектілері мен объектілері, құқықтар мен міндеттер), негізгі бөлім (цифрлық үкімет, деректер, ЖИ, цифрлық инфрақұрылым және құралдар, киберқауіпсіздік).

«Осы құжат аясында ЖИ технологияларын пайдалану, ЖИ жүйелерінің қауіпсіз жұмыс істеуі, ЖИ этикасының қағидаттары, ЖИ технологияларын пайдалануда ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және т.б. стандарттары қарастырылады», - деді ҚР ЦДИАӨМ Инновациялық даму департаментінің директоры Дархан Мырзабаев.

Экономика секторлары ақпараттық технологияларды, қаржылық қызметтерді, денсаулық сақтауды, энергетиканы және өндірісті қоса алғанда, AI-дан айтарлықтай пайда көретінін атап өткен жөн.

Сондай-ақ, Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша 2024 жылдың соңына дейін «Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қоры мен «Group 42» компаниясымен бірлесіп, ең заманауи технологияларды пайдаланатын суперкомпьютер іске қосылады.

Цифрлық даму министрлігінің көзқарасы мамандандырылған деректерді өңдеу орталықтарында орналастыру арқылы есептеу қуатын жалға алу және сатып алу түріндегі технологиялық инфрақұрылымды (суперкомпьютер) салуды көздейді. Жасанды интеллект үшін қажетті есептеу ресурстарының көлемі мемлекеттік органдардың, жоғары оқу орындарының, академиялық ортаның және жеке сектордың қажеттіліктерімен анықталады.

Суперкомпьютерді пайдаланған кезде өңделетін ақпаратты қорғау үшін қолданылатын операциялық жүйелерге, деректерді сақтау жүйелеріне, желілік құрылғыларға орнатылған ақпараттық қауіпсіздіктің стандартты технологияларын пайдалану, сондай-ақ ақпаратты қорғаудың дәстүрлі әдістері мен құралдарын пайдалану жоспарлануда.

Суперкомпьютер AI үлгілерін әзірлеуге қызмет етеді және AI саласындағы есептеу ресурстарына өсіп келе жатқан сұранысты қанағаттандыра отырып, AI өнімдерін жасауда ғылыми, академиялық және коммерциялық пайдалану үшін қол жетімді болады.

Сонымен қатар, технологиялық инфрақұрылымды (суперкомпьютер) іске қосу AI дамыту саласындағы Қазақстанның Орталық Азиядағы көшбасшылығын анықтайды және отандық компаниялар мен көршілес елдерге есептеу қуатын жалға алу мүмкіндігін береді.

ҚР ЦДИАӨМ баспасөз қызметі

Astana Hub халықаралық технопаркінің бас директоры Мағжан Мәдиев Кубаның Ғылым, технология және қоршаған орта министрінің орынбасары (CITMA) Армандо Родригес Батистаны қабылдады. Кездесу барысында қонақтар Astana Hub бас кеңсесінде болып, технопарк аумағын аралады.

Мағжан Мәдиев Astana Hub-тың Орталық Азиядағы ең ірі технопарк екенін, оның миссиясы инновациялық жобаларды дамыту, жетекші IT-компанияларды құру, сондай-ақ әлемнің түкпір-түкпірінен жас және дарынды ІТ-мамандарды тарту орталығына айналу екенін атап өтті. Ол сондай-ақ жақын арада CITMA-мен ынтымақтастық құруға дайын екеніндігін білдірді.

Министрдің орынбасары Родригес Батиста Кубадағы ақпараттық технологияларды дамыту перспективалары, Компьютерлік ғылым университетіндегі технопаркі және елде электронды үкімет жүйесін енгізу жоспарлары туралы бөлісті. Ол Astana Hub бас директорын Кубаға сапармен келуге және келесі жылы Informática 2025 конференциясына қатысуға шақырды.

Кездесуге сондай-ақ Куба тарапынан елші Оскар Сантана Леон және CITMA халықаралық байланыстар жөніндегі директордың орынбасары Карлос Мендес Гарсиа, ал Astana Hub атынан халықаралық қатынастар және инвестициялар басқармасының директоры Мәди Тәжікенов пен халықаралық қатынастар және инвестициялар басқармасының маманы Мархабат Зейнеғабиденова қатысты.

https://astanahub.com/kk/article/delegatsiia-iz-kuby-posetila-astana-hub